Fizikadan geniş düsturlar siyahısı

Mexanika

sürət	təcil	sürət  ifadələri
v =  Δs Δt	a =  Δv Δt	v = v0 + at
		x = x0 + v0t + ½at2
v =  ds dt	a =  dv dt	v2 = v02 + 2a(x − x0)
		v = ½(v + v0)
Ağırlıq qüvvəsi	mərkəzəqaçma təcili	İmpuls
F a= m g	a =  v2 r	p = m v
Sürtünmə qüvvəsi		Nyutonun II qanunuu
Fsür = μN= μmg	a=  ω2 r	F = m a
Qüvvə impulsu	impuls momenti	Mexaniki iş
ΔP = F Δt	F Δt = m Δv	A= FScos a
Kinetik enerji	Yayın potensial enerjisi	Mexaniki güc	Huk qanunu
Ek= ½mv2	Ep=kx2/2	N= A/ t	F = − k Δx
cismin potensial enerjisi
Ep = mgΔh		N= Fv cos a
bucaq sürəti	dairəvi tezlik	Period	Tezlik
ω =  Δθ Δt	α =  Δω Δt		n=1/T
		T=1 /n	n=N/t
ω =  dθ dt	α =  dω dt	T=2π/ω
		T=t /N
v = ω × r	a =  ω2 r
Ümumdünya cazibə qüvvəsi	Planet səthində sərbəstdüşmə təcili	Cazibə sahəsinin potensial enerjisi	Cazibə sabiti
F =G  m1m2 r2	g =G   M R2	Ep = G m1m2 r	G =  Fr2 m1m2
Ikosmik sürət	IIkosmik sürət	Yaylı rəqqasın periodu	Riyazi rəqqasın periodu
v1 = √  Gm r	v2 = √ 2v1	T = 2π √  m k	T = 2π √  ℓ g
sıxlıq	təzyiq	Mayenin tam təzyiq	Arximed qüvvəsi
ρ =  m V	P =  F S	P = P0 + ρgh	FArx = ρmgVc
Bernulli tənliyi		Dinamik təzyiq
P1 +   ½ρv12 = P2 +   ½ρv12		Pdin = ½ρm

Termodinamika

Maddə miqdarı	İdeal qazın təzyiqi	İstilik miqdarı	Orta kinetik enerji
v=N/NA	P=1/3m0nv2 P=1/3ρv2 P=nkT	Q = mcΔT	Ek = 3/2kT Ek=m0v2/ 2
v=m/M	İdeal qaz qanunu	Buxarlanma istiliyi	İdeal qazın daxili enerjisi
	PV = vRT	Q = mL	U = 3/2  vRT
	PV = m kT/M		U = 3/2PV
orta kvadratik sürət	xüsusi yanma istiliyi	xüsusi ərimə istiliyi	xüsusi buxarlanma istiliyi
vor = √  3kT m0	q=Q/m	λ=Q/m	L=Q/m
vor = √  3RT M			Entropiya
		Termodinamikanın I qanunu
		ΔU = Q + A	S = k ln W

Dalğalar Optika

dalğanın yayılma sürəti	tezlik	mühitdə dalğa uzunluğu	difraksiyada max-ların  tərtibi
v = λv	v =  1 T	λ= λ0 / n	kmax=d /  λ
c= λ0v		λ1/ λ2=n1/n2
Güclənən koherent dalğalar	sındırma əmsalı n =  c v	Zəifləyən koherent dalğalar	difraksiya qəfəsinin periodu
Δd=d2-d2=k λ                k= 0,1,2		Δd=d2-d2=(2k+1) λ/2	d=l / N
		k= 0,1,2
sınma qanunu	Səpici linza düsturu	Nazik linza düsturu
n1 sin α1 = n2 sin α2	-1  =  1 - 1 F d f	1  =  1  +  1 F d f linzanın böyütməsi
	tam daxili qayıtmanın limit bucağı
	sin α0 =  n2 n1	Q =  H  =  f h d
optik qüvvə D=1/F

Elektik və Maqnetizm

Kulon qanun	Elektrik sahəsinin intensivliyi	Elektrik qüvvəsi
F = k  q1q2 r2	E =  Fe q	Fe=qE
Yükün gördüyü iş	Yukün potensial eanerjisi	Dielektrik nüfuzluğu	Elektrik sahəsinin potensialı
A=qEΔd	Wp=qEd	ε=E0/ E	u=Wp/q=E/d
A=qEScosa
Elektrik tutumu	Müstəvi kondensatorun tutumu	Lövhələr arasıdakı gərginlık	Lövhələr ar. elektrik.sah.intensivliyi
C =  q U	C = ε ε0S d	U=qd / ε ε0S	E=q / ε ε0S
Yüklənmiş kondensatorun enerjisi		Elektrik sahəsinin enerji sıxlığı
Wp =  1  CU2 =  1 q2  =  1  qU 2 2 C 2
		wp=ε ε0E2/2
Cərəyan şiddəti	Om qanunu	Naqilin müqaviməti	Sabit cərəyanın gücü
I =  Δq Δt I =  dq dt	İ=U/R	R =  ρℓ S	P = UI = I2R =  U2 R
	U = IR
Ardıcıl qoşulmuş naqilin müqviməti	Paralel qoşulmuş naqillər	ardıcıl kondesatorların tutumu	Paralel kondensatorların tutumu
R=R1+R2    Rar =  nR	Rpar=R1R2 /R1+R2     Rpar=R/n maqnit induksiya vektoru	Card=C1C 2/ C1+C2Card=C /n Amper qüvvəsi	Cpar = C1+C2 Cpar=nC
Lorens qüvvəsi
FL = qvB sin a	B=F /İΔl	FA = IBℓ sin a
Maqnit nüfuzluğu	Bircins mühitdə maqnit induksiyası	Yükə təsir edən tam qüvvə
μ=B / B0	B = µB0	F=Fe+FL=qE+qBvsina İnduksiya elektrik hərəkət qüvvəsi
	Maqnit seli
	Φ = BS cos a	ℰi = −  ΔΦ Δt Maqnit sahəsinin enerjisi
	Sarğacda yaranan öz-özünə ind.EHQℰi =- LΔİ /Δ t	Wm= L I2 /2=Ф2 /2L=İФ /2
İnduksiya cərəyan şiddəti İ=ℰi / R

Nisbilik nəzəriyyəsinin elementləri

zamanın nisbiliyi	məsafənin nisbiliyi	relyativistik kütlə	relyativistik sürət
t' =  t √1 − (v/c)2 Relyativistik enerji	ℓ' = ℓ √1 − (v/c)2	m' =  m √1 − (v/c)2	v=c√1 − (V/√1 − (v/c)2 )2
	Relyativistik impuls
E =mc2=  m0c2 √1 −(v/c)2 Kvant fizikası	p = mv √(1 − v2/c2)	Relyativistik həcm	Tam enerji
		V=V0√1 − (v/c)2	E= E0 + Ek
fotonun enejisi	fotonun kütləsi	fotonun impulsu	Eynşteyn tənliyi
E=hv=hc/ λ	m= E /c2	p=mc=E /c=hv /c =h /λ	hv=A+mv2 /2
Fotoeffektin enerji şərti	Fotoeffektin tezlik şərtiv ≥vmin	Qeyri-müəyyənlik prinsipi	Şüalanmanın udulma dozası
hv≥A		Δpx Δx ≥  ℏ  2	D= E / m
Fotoeffektin yar.üçün işığın tezliyi vmin= A /h Kütlə deffekti   ΔM=Zmp +Nmn -Mnüvə		ΔE Δt ≥  ℏ  2 Kütlə ədədi  A=Z+N	yarım parçalanmadan sonra nüvə sayı
			N = N02−t/τ